De opstelling van de Goudse VVD in het megamoskeedebat van gisteravond was een aanfluiting. De indruk die beklijft is die van een partij die het behoud van een wethouderspost belangrijker vindt dan de eigen inhoudelijke bezwaren tegen de komst van een met dubieuze gelden gefinancierde megamoskee. Alleen al om die reden zou wethouder Laura Werger de eer aan zichzelf moeten houden.

Alles wat de VVD van vandaag verwerpelijk maakt, kwam samen in de opstelling van de lokale Goudse afdeling in het debat over de komst van een megamoskee. Er was om te beginnen de totale onverschilligheid tegenover de legitieme frustraties van de bewoners, alsof burgerlijk verzet tegen het gedrocht van een plan niet meer dan een politiek ongemakje was dat even ‘gemanaged’ moest worden. Ultieme uiting van die ‘procesmanagement’-aanpak was de schandalige poging van de VVD-fractieleiding gisteren aan het begin van de avond het debat te blokkeren, om het besluit zo over de Provinciale Statenverkiezingen heen te tillen. De wens van oppositie en massaal toegestroomde bewoners om de zaak die avond te bespreken, moest wijken voor de wens van de Goudse VVD-top om nu even geen lastige besluiten te moeten nemen. Het was louter aan de vastberadenheid van de oppositie te danken dat het debat uiteindelijk toch doorging.

Het cynisme droop af van het ‘compromis’ waarmee de coalitiepartijen vervolgens het bouwproject probeerden te redden. In plaats van de megamoskee in één keer te bouwen, willen ze hem nu stukje bij beetje realiseren. Op hetzelfde terrein waarop de megamoskee was gepland uiteraard, namelijk de voormalige Prins Willem Alexander kazerne. Eerst moet er een kleinere moskee komen, om zo voor de vorm in ieder geval deels aan de bezwaren van bewoners tegemoet te komen. Maar als hij er eenmaal staat, weerhoudt niets de moskeebestuurders ervan de moskee vervolgens alsnog uit te bouwen tot het gedroomde megaformaat. Zoals PvdA-woordvoerder Marion Suijker de gedachte achter de nieuwe aanpak samenvatte: “Rome is ook niet in één dag gebouwd.”

Het feit dat de VVD met dit compromis-dat-helemaal-geen-compromis-is akkoord ging, getuigt behalve van minachting voor de kiezers ook van een tweede slechte eigenschap van de partij anno 2015: een bijna wanhopige gehechtheid aan het pluche en de verworvenheden van de macht. We zagen die dubieuze kwaliteit al in de opstelling van de partij in de affaires Verheijen en Opstelten/Teeven. In het Goudse megamoskeedossier was hij opnieuw volop zichtbaar. In elk stadium van de besluitvorming voorafgaand aan de vergadering van gisteravond maakte men bezwaar tegen het voorstel. Op het moment dat het erom ging, kroop de partij echter in zijn schulp. De eigen bezwaren tegen de megamoskee waren misschien belangrijk, het behoud van de wethouderspost bleek toch net even belangrijker. Dat daarvoor tegen dezelfde motie moest worden gestemd die men begin november nog steunde, was even vervelend, maar ja dat pluche dat kleeft zo lekker… “Het verdient geen schoonheidsprijs,” was het enige dat VVD-woordvoerder Ronald Verkuijl kwijtwilde over de eigen bizarre draai op het dossier. Het lijkt ons nu al het politieke understatement van het jaar.

De derde slechte kwaliteit van de moderne VVD is dat ruggengraatloosheid het enig overgebleven principe lijkt te zijn. Alle oude idealen zijn de afgelopen jaren overboord gezet – overbodige ballast in de woelige bestuurlijke praktijk. Maar wie wil ‘koers houden’, moet wel een idee hebben over de gewenste eindbestemming. Het kan toch niet kloppen dat een seculier-liberale partij die al sinds Thorbecke campagne voert voor de scheiding van kerk en staat nu het gezicht gaat worden van een bouwproject waarbij de gemeente de komst van een megamoskee gaat faciliteren? Niet voor niets schreven we eerder al over een mogelijk scenario getiteld “De VVD bouwt een moskee”. Toen leek het ons nog vooral een horrorscenario, nu blijkt het bittere werkelijkheid. Dat Verkuijl de opstelling van zijn partij verdedigt door te stellen dat het aan de VVD te danken is dat het plan nu voorziet in ‘slechts’ 1500 moskeegangers in plaats van de oorspronkelijk geplande 4500, moet wel een grap zijn geweest. Wij moesten er in elk geval smakelijk om lachen.

De oppositie diende aan het eind van het debat volledig terecht een motie van wantrouwen in tegen het college. De emoties van het moment weerhielden de VVD-raadslieden wellicht ervan die motie te steunen. We mogen evenwel hopen dat ze de morgen na de nacht ervoor alsnog tot het inzicht komen dat de eigen positie binnen de coalitie niet te handhaven is. En als zoveel gezond verstand teveel is gevraagd van de fractieleden, dan spreken we VVD-wethouder Laura Werger direct aan. Is haar positie in het college haar werkelijk een megamoskee waard? Een moskee die met dubieuze middelen wordt gefinancierd, en met zo mogelijk nog dubieuzere bestuurlijke middelen de onwillige bevolking door de strot wordt geduwd? De enige manier waarop zij haar geloofwaardigheid – en die van haar partij – kan redden, is door nu op te stappen. Doet zij dat niet, dan verdient haar partij volgende week de moeder aller electorale afstraffingen.