De Grieken hebben gesproken. Het was geen vage, onbegrijpelijke boodschap maar zeer duidelijke taal: 61 procent van de bevolking zei ‘nee’ tegen de voorwaarden waartegen de andere eurolanden Griekenland nieuwe noodleningen willen verstrekken. De veelbesproken Grexit, het vertrek van Griekenland uit de eurozone, was dan ook de voordehand liggende conclusie van velen.
Logisch, want daags voor het Griekse referendum kwam er ook uit de andere eurolanden en ‘Brussel’ duidelijke taal: een ‘nee’ tegen die voorwaarden was en ‘nee’ tegen de euro en dus een keuze voor de terugkeer van de drachme. Athene kon wel roepen dat de volksraadpleging niet over de vraag wel of niet in de euro te blijven gaat, maar Brussel, Parijs, Berlijn, Rome en andere hoofdsteden van de eurozone zagen het toch anders. Matteo Renzi, de Italiaanse minister-president was misschien het duidelijkst van allen: in een tweet schreef hij dat het Griekse referendum ‘de keuze is tussen de euro en de drachme’. De Nederlandse minister van Financiën en de voorzitter van de eurogroep (vergadering van de ministers van Financiën van de eurolanden) Jeroen Dijsselbloem, zei ín de Tweede Kamer dat als de Grieken ‘nee’ zeggen het ‘buitengewoon moeilijk’ zou zijn dat land in de eurozone te houden.
Hoewel daardoor de conclusie dat bij een Grieks ‘nee’ het slechts een kwestie is van wannéér Griekenland de eurozone verlaat en niet óf dat zal gebeuren voor de hand ligt, moeten we niet verbaasd staan als dat een verkeerde conclusie blijkt te zijn.
De andere eurolanden hebben veel te verliezen bij een Grexit, veel meer dan Griekenland zelf
De bovengenoemde waarschuwingen uit de verschillende hoeken van de eurozone zijn enkele dagen vóór 5 juli gedaan. Naarmate echter uit allerlei enquêtes bleek dat het ‘nee’-kamp wel eens zou kunnen winnen, en nu het op 5 juli duidelijk wordt dat het ‘nee’-kamp met een ruime meerderheid gáát winnen, komt uit dezelfde hoofdsteden een heel ander geluid.
Blaffende honden bijten niet
Parijs matigde de toon als eerste. Ook als de Grieken de voorwaarden verwerpen, blijft een compromis met Griekenland mogelijk, zei de Franse minister van Economische Zaken Emmanuel Macron. “Er moet solidariteit zijn, ongeacht de uitkomst,” vervolgde hij en zei er ook bij dat de eurozone “geen schuldverlichting op voorhand zal bieden.” De Italiaanse minister-president Renzi, die dus daags vóór het referendum zei dat dat ging over de keuze tussen de euro en de drachme, echode het geluid uit Parijs. Ook bij een ‘nee’ zal Griekenland de eurozone niet verlaten en er was nog veel om over te onderhandelen. Europeanen “moeten weer met elkaar gaan praten” zei hij in een interview op 5 juli. “Een land dat zo belangrijk is voor de wereld en de wereldcultuur als Griekenland, kan niet zo ellendig eindigen,” aldus Renzi.
In Berlijn hield Bondskanselier Angela Merkel intussen een toespraak waarin ze zei dat “als de euro faalt, Europa faalt.” Volgens Merkel is de euro “meer dan een munt” en dat betekent onder meer dat de leden van de eurozone solidair moeten zijn met elkaar. De Belgische minister van Financiën Johan van Overtveldt, een relatieve hardliner als het op de euro en de onderhandelingen met Griekenland aankomt, zei zondag dat de eurozone “letterlijk binnen enkele uren” de gesprekken met Griekenland kan hervatten om “de Griekse economie terug op de rails te krijgen en de Grieken een goed vooruitzicht voor de toekomst te geven.” De Nederlandse EU-parlementariër Paul Tang (PvdA) was pijlsnel met zijn reactie op de uitslag van het Griekse referendum. Hij schrijft dat ‘een Grexit de problemen zeker niet oplost’ en de eurolanden ‘alles op alles moeten zetten om uit de impasse te komen.’
Voor de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker en de President van de Europese Centrale Bank Mario Draghi geldt dat beide meermaals gezegd hebben alles ervoor over te hebben van de euro een succes te maken en dat Griekenland een euroland moet blijven. Voor allebei geldt ook dat ze niet de historie willen ingaan als de leiders van twee zeer belangrijke EU-instellingen die een land de muntunie, die als slagroom op de taart van de Europese integratie wordt gezien, lieten uittreden. Dat geldt zeker voor Juncker, voor wie een Grexit haaks zou staan op alles waarvoor hij in zijn lange politieke carrière geknokt heeft, namelijk verdergaande integratie in de EU. Hij kan Griekenland simpelweg niet opofferen.
Grexit onwaarschijnlijker
Wat kunnen we op basis van dit alles concluderen? In mijn ogen is de kans op Grexit niet zo groot; het blijft, ook na het Griekse ‘nee’, géén kwestie van wannéér Griekenland de muntunie zal verlaten. Ik weet niet eens zeker of het echt een kwestie van óf dat zal gebeuren is. Waarom?
Een Grexit zou betekenen dat het euro-project is gefaald, zou dat inhouden dat Angela Merkel zou falen
Laten we even nauwkeuriger naar een paar van de eerder aangehaalde uitspraken kijken en die met elkaar combineren. De Franse minister van Economische Zaken zegt dat een compromis met Griekenland mogelijk is. Van Dale definieert ‘compromis’ als ‘overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven.’ Met andere woorden, de andere eurolanden zijn wel degelijk bereid toe te geven aan wat nog maar enkele dagen geleden een ‘take it or leave it’-aanbod was. Waarop zal de eurozone dan toegeven? Volgens de Franse minister zullen de andere eurolanden ‘op voorhand geen schuldenverlichting bieden’. Maar dus wél bieden, alleen niet op voorhand! Schuldenverlichting was de afgelopen weken dé eis van Griekenland, tot op het laatste moment, en toen het land dat niet kreeg, liepen de Griekse onderhandelaars weg van de onderhandelingstafel. En nu zegt een minister van een van de belangrijkste eurolanden dat “schuldenverlichting niet op voorhand” geboden zal worden. Als ik de Griekse minister-president was, zou ik dat opvatten als: die schuldenverlichting komt er gewoon, alleen moet het zo ingekleed worden dat het voor Parijs en andere euro hoofdsteden geen afgang wordt. Zeker als een hardliner uit de eurogroep, de Belg Van Overtveldt, stelt dat de andere eurolanden “de Grieken een goed vooruitzicht voor de toekomst” moeten bieden.
Bij een Grexit zou Griekenland een paria op de financiële marken zijn, maar dat is het land nu toch al
Een dag vóór het Griekse referendum publiceerde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) een rapport waaruit bleek dat Griekenland zijn rekeningen zonder een flinke schuldenverlaging niet onder controle kan krijgen. Het is volgens het IMF aan de landen van de eurogroep om de Griekse staatsschuld draaglijk te maken; een van de opties zou zijn om de looptijd van tal van leningen te verdubbelen en de rente pas veel later te innen, in feite een deel van de schulden af te schrijven. Daarnaast heeft Griekenland de komende drie jaar 50 miljard euro nodig. Dit rapport wilden de bestuursleden van het IMF uit de eurolanden, waaronder een Nederlander, blokkeren. Als het aan onze euro-bestuursleden had gelegen, hadden we dat dus niet mogen weten! Met dit in het achterhoofd kan de uitspraak “de Grieken een goed vooruitzicht voor de toekomst bieden” niets anders betekenen dan een deel van de schulden afschrijven en dat land tientallen miljarden euro aan nieuwe leningen verstrekken.
Politiek telt, de rest niet
En als de Italiaanse minister-president zegt dat “een land dat zo belangrijk is voor de wereld en de wereldcultuur als Griekenland kan niet zo ellendig eindigen”, dan zegt hij in feite dat economische, morele en andere mogelijke argumenten het onderspit zullen delven; alleen de politieke redenen tellen. Omdat een Grexit zou betekenen dat het euro-project gefaald is – immers, de euro was onomkeerbaar – zou dat inhouden dat Angela Merkel zou falen want zij heeft met haar meermaals gedane uitspraak dat het falen van de euro het falen van Europa zou zijn, in feite haar lot verbonden aan dat van de euro. Nog voordat alle stemmen in Griekenland geteld waren, kondigden Merkel en de Franse President Hollande een nieuwe top aan van de EU-staatshoofden en regeringsleiders op dinsdagavond. Op maandag reist Merkel naar Hollande om over Griekenland te praten. En de ECB vergadert maandag over het op zondag gestuurde verzoek van de Griekse centrale bank voor meer geld voor de Griekse banken. Zonder extra geld zijn ze maandag aan het einde van de werkdag, letterlijk, door hun eurobankbiljetten heen.
Kredietwaardigheid van een junk
Waar dat allemaal in zal eindigen is lastig te voorspellen maar voor wat het waard is: weigert de ECB de extra steun voor de Griekse banken, dan duwt de centrale bank Griekenland in feite uit de euro. Mijn inschatting is dat Draghi dat niet op zijn geweten wil hebben. Na het overduidelijke ‘nee’ van de Griekse bevolking, staat de Griekse regering ook sterker in de onderhandelingen, in de wetenschap dat een ruime meerderheid van de Grieken de regering steunt. Athene kan zich de komende dagen daarom nog harder opstellen in de gesprekken. Een andere reden waarom dat het geval is, is dat Griekenland in feite weinig te verliezen heeft.
Bij een Grexit zou Griekenland een paria op de financiële marken zijn, maar dat is het land nu toch al. Het Grieks schuldpapier zou een lagere rating krijgen? Klopt, maar wat maakt dat uit als je kredietwaardigheid toch al lager is dan dat van een junk? De economie krijgt een klap, wordt ook wel geroepen. Dat zou voor Griekenland niets nieuws zijn. Bovendien, er is een kans dat het economisch gezien met dat land buiten de euro beter zou gaan. Athene zou weer een eigen munt hebben en daar desnoods onbeperkt veel van kunnen drukken. Tuurlijk, historisch gezien is dat geen goed beleid, maar feit is wel dat op korte termijn alle pensioenen en salarissen uitbetaald zouden worden en de Grieken bij alle geldautomaten zonder limiet geld zouden kunnen opnemen. Dat dat beleid op termijn voor hoge inflatie en rentes zou zorgen… dat zou voor Griekenland terugkeer naar de normale situatie zijn.
Griekenland blijft euroland
Wij, lees de andere eurolanden, daarentegen, hebben veel te verliezen. Hét Europees integratieproject zou een mislukking zijn en veel Europese leiders zouden persoonlijk falen. Als (persoonlijk) prestige op het spel staat, is dat vaak de garantie dat er beslissingen genomen zullen worden die voor de landen zelf nadelig zijn, maar voor politici niet. De onderhandelingen tussen Griekenland en de andere eurolanden is als een potje poker waarbij de speler met de slechtste hand aan het bluffen slaat. Die speler in het spel tussen Griekenland en de andere eurolanden lijken in mijn ogen de andere eurolanden te zijn. Als puntje bij paaltje komt heeft de rest van de eurozone het corrupte, zich niet aan de afspraken houdende Griekenland met een in coma liggende economie toch harder nodig dan Griekenland die eurolanden. Griekenland blijft gewoon een euroland. De prijs daarvoor gaan wij allen betalen: de geldstromen van het noorden naar het zuiden gaan door en zullen zelfs groeien. Het uiteindelijke akkoord zal wel zodanig zijn dat alle partijen dat als een overwinning zullen presenteren. Voor ons in de andere eurolanden zal het echter een Pyrrusoverwinning zijn. Ironisch genoeg was Pyrrhus een Griek.
Ik vrees met grote vreze dat Edin weleens gelijk kon hebben. In ons Westland zeggen de nuchtere tuinders:
Stront moet je niet kauwen, maar doorslikken. Dan heb je er immers het kortst een vieze smaak van in de mond. De Griekse drol doorslikken kan op twee manieren: we flikkeren de boeven nu zo snel mogelijk uit de euro of we houden de boeven er in. Als de drol eenmaal is doorgeslikt, kan de EU haar energie wijden aan het nog grotere probleem van de wilde immigratie. Het jarenlange geëmmer over de Griekse kwestie stemt echter weinig hoopvol dat de EU dat migratieprobleem wel kordaat zal aanpakken. Al die Europese hotemetoten blijken helaas niet gesneden uit hardhout. Ze maken allen een slapjanussige indruk. Van echt leiderschap en visie geen spoor.
Mercator: “Als de drol eenmaal is doorgeslikt, kan de EU haar energie wijden aan het nog grotere probleem van de wilde immigratie. Het jarenlange geëmmer over de Griekse kwestie stemt echter weinig hoopvol dat de EU dat migratieprobleem wel kordaat zal aanpakken.”
Dat EU migratieprobleem gaan ze niet aanpakken, omdat hun tactiek bestaat uit “Verdeel en heers!”
Als je het volk in verwarring brengt en gaat stoken tussen de bevolkingsgroepen onderling (allochtoon- autochtoon), zoals dit reeds eerder is gebeurd door o.a. oud en jong tegenover elkaar te zetten (die akelige grijze golf, die niets over heeft voor de jongeren….), kun je het volk makkelijker manipuleren en de EU in zijn totaliteit voltooien. Het doel is al jaren; Het volk murw maken en gebruik maken van het (Christelijke-) schuld gevoel, in het Westen. Ook de werkdruk van de bevolking verhogen, maakt dat men te moe is om zich nog te verzetten of te protesteren tegen het beleid.
Het feit dat men in Zuid-Europa en in het Midden-Oosten zo vaak de straat op gaat komt ook omdat men daar minder werkt en genoeg energie en tijd over heeft! De migranten hebben dit haarfijn door en zullen daar graag een schepje bovenop doen. Ze “ruiken” dat onze politici het volk toch wel laten stikken voor eigen gewin… !
Juichende Grieken op het Syntagmaplein? Die lui hebben toch net hun eigen doodsvonnis ondertekend? De rest van Europa begint er nu van doordringd te raken wat voor een economische ellende het euro-juk kan veroorzaken en kleine haardjes van anti-euro sentiment worden aangewakkerd in ons collectieve bewustzijn. Maar wat nog erger is voor onze politici, is de boodschap dat de status quo wel degelijk met democratische kracht omver geworpen kan worden. Stel je voor dat dit overslaat op andere PIIGS en daarbuiten? Er is een enorme barst in de autoriteit van Brussel gekomen.
De drang naar soevereiniteit is in Griekenland nu groter dan de wil om onderdeel van “Europa” te zijn. De euro als symbool van Europese onderdrukking. Edin weet eerstehands hoe opgelegde unie’s eindigen. Ik zie niet in waarom de muntunie de eerste Europese uitzondering op die regel zou gaan worden.
De terechte vraag is, wat zijn de politieke kosten van een Grexit voor de EU en de euro? Een eurozone zonder Griekenland zou wel eens aantrekkelijker kunnen zijn voor het Brusselse pluche dan te proberen de Griekse (vrije) geest weer terug in het flesje te stoppen.
Tip: houd de ECB en de Griekse ELA-limiet in de gaten deze week, want dat is de bijl waarmee er gehakt gaat worden
Edin heeft gruwelijk gelijk.
Het is een groot falen van onze huidige democratie dat politici beslissingen nemen op persoonlijk gewin met een zogenaamd democratisch sausje erom heen.Het gehele europroject is een mislukt experiment en alle EU politici houden het in stand omwille van hun eigen lot.
@Mercator: Na Griekenland is Portugal de volgende. Maak je zelf daarover geen illusie. Ik denk dat we nog lang stront moeten kauwen. bron: http://www.marketwatch.com/story/forget-greece-portugal-is-the-eurozones-next-crisis-2015-06-24?page=1
Grieken zijn net als Jalta-reageerders. Ze denken: krijg de hik maar met je “Brussel”. Dat politici gedreven worden tot het uiterste om geschillen te slechten is niet erg. Dat gebeurt in de zakenwereld vaak niet anders en kan zelfs gezond genoemd worden. Het probleem is alleen dat het volk de prijs van de uitkomst mag betalen en politici doorgaans geen maat kunnen houden. Wat de Griekse minister van financiën nu heeft gedaan is dat deze politicus zijn prijs heeft betaald. Dat is in hem te prijzen. Emil Roemers heeft over Dijsselbloem hetzelfde gezegd. Ook hij heeft (namens Europa) gefaald. We zullen zien hoe flink hij nu is.
Het is niet de eerste keer dat een Europese muntunie struikelt. De eerst was ca. 100 jaar geleden, toen ook Griekenland de toenmalige Latijnse muntunie bedroog met valse gouden munten en vervolgens opblies.Een muntunie kan alleen overleven als er geen bedrog is en er een afdwingbaar mechanisme is om begrotingen binnen nauwe grenzen te houden. Dat is erg lastig als regeringen soeverein willen blijven.Ook al wil men de euro behouden met of zonder Griekenland, dan zal men die afdwingbaarheid moeten vastleggen.Dat is een eerste vereiste.
In de eerste Wereld Oorlog stond persoonlijke prestige ook op het spel waardoor de oorlog onnodig verlengd werd.
Deze hele situatie met Griekenland doet me dan ook erg aan WO1 denken met dien verstande dat het (nog) niet om soldatenlevens gaat maar om geld.
De situatie escaleert. Wat in WO1 ook gebeurde.
Ik denk dat het ‘opgelost’ gaat worden. Hahahaha. De EU must go on. Je hebt oplossen en oplossen.
Helaas, we gaan nóg meer betalen. We worden nóg ninder gersepecteerd.
De islamisering woekert voort en de EU is bezig met háár machtsbasis ten koste van alles.
* maakt zich ernstige zorgen *
Dijsselbloem verandert voor een serieuze man wel erg snel zijn standpunt.
Gisteren was een nee bij het referendum nog een nee tegen de euro. Was dat alleen voor de buhne?
Vandaag gaat vrolijk weer verder op zoek naar een compromis met de Grieken.
Anne, ik ben het helemaal met je eens. Dit is absoluut de strategie van de huidige leiders en politici.
Ook in het klein doen leidinggevenden dit vaak zo. Zeker in de gezondheidszorg.
De Grieken zijn dus de valse noot in het lied. Ze zijn ook met valse cijfers de muntunie ingerommeld. Die fout moet zeker herstelbaar zijn. Het mag niet zo zijn dat de Grieken de rest van de muntunie maar blijven chanteren en dat wij maar tot in het eindeloze geld naar hen sluizen. Een regering moet voor de eigen burgers opkomen. Dus meneer Rutte, laat maar eens horen wat we van u kunnen verwachten.
ja Simone, daar verbaas ik me ook altijd over. Ze hebben het elke week over ‘de laatste kans’ , maar ze blijven maar door emmeren.